Απ’τα λιγότερο αναπτυγμένα σημεία του Νόμου-Πλαισίου 1268/82 είναι εκείνα που καθορίζουν το συμβασιούχο διδακτικό-ερευνητικό προσωπικό. Αυτή τη στιγμή οι παροδικές ανάγκες σε επιστήμονες για την κάλυψη διδακτικών ή ερευνητικών καθηκόντων γίνεται με τους λεγόμενους «τετρακόσια επτά» (απ’το παλιό ΠΔ 407/80), και τους Εντεταλμένους Επίκουρους Καθηγητές, Ειδικούς Επιστήμονες, και Επισκέπτες Καθηγητές.

Οι συμβασιούχοι του Προεδρικού Διατάγματος 407 είναι ουσιαστικά διδάσκοντες με προσόντα αντίστοιχης βαθμίδας ΔΕΠ, που προσλαμβάνονται και διορίζονται για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα (ετήσιο με ανανέωση έως 3 έτη) για την κάλυψη των εκπαιδευτικών αναγκών νεοιδρυθέντων Τμημάτων- κυρίως στην περιφέρεια- μέχρι την προκήρυξη μιας κανονικής (ήτοι ΔΕΠ) θέσης.

Τι γίνεται όμως όταν ένα ήδη οργανωμένο Τμήμα ενδιαφέρεται να προσλάβει προσωπικό για την ανάληψη συγκεκριμένων εκπαιδευτικών-ερευνητικών αρμοδιοτήτων (πχ όταν ένα μέλος ΔΕΠ παίρνει εκπαιδευτική άδεια ή όταν χρειάζεται η συνεισφορά εξωτερικών επιστημόνων για την προσωρινή κάλυψη ενός γνωστικού αντικειμένου σε κάποιο/α project);

Εδώ έρχεται το [παρεξηγημένο] Προεδρικό Διάταγμα 473 του 1983…

Το ΠΔ 473/83 πρέπει να είναι το λιγότερο χρησιμοποιημένο κανονιστικό διάταγμα στην ιστορία του σύγχρονου ελληνικού πανεπιστημίου. Όμως στο κείμενό του περιγράφονται οι σημαντικότατες διαδικασίες της προκήρυξης και πρόσληψης θέσεων Εντεταλμένων Επίκουρων Καθηγητών (ΕΕΚ) και Ειδικών Επιστημόνων (ΕΕ) που είναι οι συμβασιούχοι διδάσκοντες par excellence, καθώς οι μόνοι που προβλέπονται απ’το κείμενο του 1268/82 (εξαιρώντας τους Επισκέπτες Καθηγητές).

Οι ΕΕΚ/ΕΕ προσλαμβάνονται για τις ειδικές εκπαιδευτικές [ή ερευνητικές] ανάγκες ενός Τμήματος για ένα ακαδημαϊκό έτος, με δυνατότητα ανανέωσης το πολύ άλλον έναν χρόνο. Οι ΕΕΚ έχουν προσόντα Επίκουρου Καθηγητή και οι ΕΕ Λέκτορα, αντίστοιχα. Η σύμβασή τους είναι περιορισμένη στην κάλυψη των συγκεκριμένων- έκτακτων- αναγκών του Τμήματος σ’ένα γνωστικό αντικείμενο που [προφανώς] κανένας απ’το μόνιμο προσωπικό δε μπορεί να αναλάβει. Δεν παίρνουν μέρος στα συλλογικά διοικητικά όργανα και φυσικά δεν έχουν δικαίωμα ψήφου.

Καλά όλα αυτά, αλλά γιατί αυτό το τόσο χρήσιμο Προεδρικό Διάταγμα δεν εφαρμόζεται σχεδόν ποτέ απ’τα ΑΕΙ;

Η απάντηση βρίσκεται εν μέρει σε μια περσινή επιστολή του Προέδρου του Τμήματος Κοινωνικής Διοίκησης στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, που ούτε λίγο ούτε πολύ δείχνει πως το παραπάνω ΠΔ θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ακόμα και σε περιπτώσεις που χρησιμοποιόντουσαν οι διδάσκοντες «407», δηλαδή σε σχετικά νέα Τμήματα που δεν είναι πλήρως επανδρωμένα με διδακτικό προσωπικό.

Παραθέτω:

«ΘΕΜΑ : Διαδικασία και προϋποθέσεις Πρόσληψης Ειδικών Επιστημόνων σύμφωνα με το ΠΔ 407/80.

Η διαδικασία και οι προϋποθέσεις πρόσληψης, απασχόλησης και αμοιβής των Ειδικών Επιστημόνων στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα καθορίζεται στο άρθρο 2 του Π.Δ. 473/83. Η διαδικασία αυτή όπως προβλέπεται, για αγνώστους λόγους μέχρι σήμερα, δεν τηρήθηκε στο Τμήμα μας, με αποτέλεσμα οι σχετικές διαδικασίες μέχρι σήμερα να είναι άκυρες, ενώ ανοικτό παραμένει και το ζήτημα του καταλογισμού των αμοιβών των Ειδικών Επιστημόνων στα όργανα που παρέλειψαν να εφαρμόσουν την νόμιμη διαδικασία με τις διατάξεις του δημοσίου λογιστικού. Τούτων δοθέντων, εφεξής θα εφαρμόζεται απαρεγκλίτως το Π.Δ. 473/1983 “περί της διαδικασίας και προϋποθέσεων πρόσληψης, απασχόλησης και αμοιβής εντεταλμένων Επικούρων Καθηγητών και Ειδικών Επιστημόνων στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα”. Η αποκατάσταση της νομιμότητας όμως, πρέπει να γίνει χωρίς να παραβλαφθεί η συνολική εκπαιδευτική λειτουργία του Τμήματος, σημαντικό ρόλο της οποίας ο νομοθέτης έχει αναθέσει στους Ειδικούς Επιστήμονες. Για τους λόγους αυτούς η Γραμματεία του Τμήματος προχωρεί αμέσως στις κατά νόμο ενέργειες για τη δημοσίευση προκήρυξης θέσεων Ειδικών Επιστημόνων για το σύνολο των γνωστικών αντικειμένων του Προπτυχιακού Προγράμματος, δρομολογουμένης έτσι αμελητί της νομίμου διαδικασίας πρόσληψης Ειδικών Επιστημόνων όπως προβλέπει το άρθρο 2 του Π.Δ. 473/1983.»

Δεν ξέρω αν εν τέλει προχώρησαν οι προαναφερθείσες ενέργειες, αλλά το παραπάνω σχήμα ουσιαστικά υπερκερνά τις διαδικασίες των «407», με όλα τα προβλήματα που είχε δημιουργήσει η κατάχρηση του παραπάνω θεσμού, κυρίως σε θέματα μισθολογικού ή υποσχέσεων διορισμού.

Δε λέω πως οι Εντεταλμένοι Επίκουροι Καθηγητές ή Ειδικοί Επιστήμονες είναι η «ασημένια σφαίρα» που θα λύσει όλα τα προβλήματα των Τμημάτων σε εποχιακούς διδάσκοντες και ερευνητές, αλλά μέχρι να διευθετηθούν τα ζητήματα των συμβασιούχων με νέα ρύθμιση που να καταργεί το ξεπερασμένο ΠΔ 407/80 ίσως βάλει τέλος σε ορισμένες ανώμαλες διαδικασίες που έχουν παρατηρηθεί. Να σημειωθεί πως ακόμα και σε παλιά Τμήματα είναι σχετικά σπάνιο να προκηρυχθούν θέσεις με βάση το 473/83.

Το σίγουρο είναι ότι μακροπρόθεσμα θα πρέπει να παρθούν μέτρα για το σωστό νομικό πλαίσιο στο οποίο θα προσλαμβάνονται, εργάζονται, και αμοίβονται οι συμβασιούχοι διδάσκοντες.