Μετά τη συζήτηση που είχαμε εδώ πέρα αλλά και τη γενικότερη κατακραυγή που υπάρχει κατά των μετεγγραφών νομίζω θα ήταν καλό να ανακεφαλαιώσουμε τους λόγους που οδήγησαν στην απαξίωση αυτού του θεσμού, ξεκινώντας όμως απ’την ανάλυση του τρόπου καταμερισμού των θέσεων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης απ’το ΥΠΕΠΘ.

Ισχύει πώς οι θέσεις των ΑΕΙ/ΤΕΙ ορίζονται απ’το Υπουργείο αφότου ακουστεί η ΓΣ των Τμημάτων για τις πραγματικές δυνατότητες απορρόφησης; Ισχύει πως οι θέσεις των νεοϊδρυθέντων Τμημάτων είναι ήδη προκαθορισμένες απ’την έκθεση σκοπιμότητας, όταν ακόμα το καινούργιο Τμήμα είναι ακόμα στα χαρτιά και το ΔΕΠ/ΕΠ δεν έχει ακόμα προσληφθεί;

Αν ναι, τότε το σύστημα είναι παθολογικό ήδη απ’την αρχή του διότι υποχρεώνει στα ΑΕΙ/ΤΕΙ να ορίσουν τα Τμήματά τους όχι με βάση έναν ανοιχτό και ευέλικτο ανταγωνισμό μεταξύ των ισότιμων Τμημάτων που παίρνει υπόψην του τη ζήτηση για ένα συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο και τις επιλογές των οργάνων των ιδρυμάτων, αλλά τα κελεύσματα του Υπουργείου.

Και οι ερωτήσεις συνεχίζουν…

  • Πώς δηλαδή καθορίζεται πχ ότι η Ιατρική Θεσσαλονίκης για το 2008 θα παίρνει 162 άτομα και όχι 150 ή 200;
  • Ποιό είναι το πρόσωπο ή η επιτροπή που καθορίζει τα νούμερα αυτά και πόσο συνεισφέρουν τα εκάστοτε Τμήματα στον καθορισμό αυτού του αριθμού; Πού βασίζουν τις αποφάσεις τους;
  • Μπορούν να πουν τα Τμήματα όχι; (πχ δεν έχουμε χώρο, χρήματα, προσωπικό…)
  • Λαμβάνονται υπόψην οι δυναμικές επαγγελματικής αποκατάστασης (πχ μέσω αναφορών της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας);
  • Λαμβάνεται υπόψη η ζήτηση υποψηφίων για την κάθε Σχολή;

Όποιος γνωρίζει τις απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα καλό θα ήταν να τις μοιραστεί με μας.

Πάντως οι δικές μου παρατηρήσεις είναι οι εξής. Σίγουρα είναι κάπως επηρεασμένες από μια φιλελεύθερη προσέγγιση στο θέμα, γι’αυτό στα σχόλια περιμένω τις κατάλληλες «διορθώσεις» (ιδιαίτερα από τον rebel@work).

  1. Τα ΑΕΙ/ΤΕΙ προσφέρουν γνώση/έρευνα. Αυτός είναι ο κύριος προορισμός τους. Σε μια παγκοσμιοποιημένη και ανοιχτή αγορά εργασίας είναι κουτό να κρατάμε στεγανά «επαγγελματικών δικαιωμάτων» και να συνδέουμε τόσο έντονα το πανεπιστήμιο με την εργασία.
  2. Με γνώμονα το παραπάνω τα πανεπιστήμια (και το Υπουργείο) οφείλουν να ικανοποιούν τη «ζήτηση για γνώση», ανεξάρτητα αν αυτή είναι συνδεδεμένη ή όχι μ’έναν ήδη κορεσμένο επαγγελματικό κλάδο. Αν όλοι θέλουν να γίνουν Ιατροί και Δικηγόροι στην Ελλάδα ας γίνουν, το ζήτημα είναι το ΥΠΕΠΘ με την ΕΣΥ να προειδοποιούν ήδη στον Σχολικό Επαγγελματικό Προσανατολισμό για την κατάσταση ενός επαγγέλματος, ώστε οι υποψήφιοι φοιτητές να κάνουν ΣΥΝΕΙΔΗΤΑ την επιλογή τους.
  3. Τα πανεπιστήμια πρέπει κάποια στιγμή να φτάσουν σ’ένα επίπεδο αυτοδιοίκησης ώστε να καθορίζουν αυτοδύναμα (μέσα σε κάποια πλαίσια) το νούμερο των φοιτητών που μπορούν να απορροφήσουν.
  4. Τα πανεπιστήμια να μπορούν να καθορίσουν με τα νόμιμα όργανά τους ποιές Σχολές/Τμήματα να διατηρήσουν, ανάλογα με τη ζήτηση που υπάρχει απ’την «αγορά γνώσης».
  5. Το ΥΠΕΠΘ θα μπορούσε να ορίσει κάποια γνωστικά αντικείμενα ως «άγονα» (το έκανε το Υγείας κάποτε με ειδικότητες όπως η Αναισθησιολογία), δίνοντας έξτρα κονδύλια στα ιδρύματα που διατηρούν Τμήματα που τα αντιπροσωπεύουν. Βέβαια η πραγματική ζήτηση για ένα πτυχίο δείχνει την αληθινή του χρησιμότητα. Αν πχ κανείς δεν θέλει να σπουδάσει Φυτικής Παραγωγής μάλλον θα είναι γιατί δεν υπάρχει ζήτηση και στην αγορά.
  6. Αν το κράτος δε μπορεί να ικανοποιήσει την εγχώρια ζήτηση για συγκεκριμένους κλάδους τότε θα μπορούσε να επιτρέψει σε ιδιωτικά πανεπιστήμια να καλύπτουν την έξτρα ζήτηση.

Αν ικανοποιηθούν τα παραπάνω σημεία σε μεγάλο βαθμό θα σταματήσουν και οι μετεγγραφές. Τα ΑΕΙ/ΤΕΙ θα ανταγωνίζονται για να κερδίσουν τους φοιτητές τους με τις καλύτερες συνθήκες (λόγος καθηγητών-φοιτητών, υπηρεσίες, ζωή, κλπ) και το ΥΠΕΠΘ θα σταματήσει να σκορπά χρήματα διατηρώντας Τμήματα στην περιφέρεια τα οποία- ιδιαίτερα μετά το όριο του 10- μένουν άδεια. Τα χρήματα που περισσεύουν θα πηγαίνουν στα Τμήματα που έχουν ΖΗΤΗΣΗ, ανεξάρτητα αν είναι στην Αττική/Θεσσαλονίκη ή στην περιφέρεια.